Menenjit, meninkslerin iltihaplanması veya şişmesidir. Meninksler, beyni ve omuriliği veya merkezi sinir sistemini çevreleyen zarlardır. Beyin omurilik sıvısı (BOS) meninksler ile beyin ve omurilik arasında yüzer. Beyni ve omuriliği çevreleyen ve onlar için bir yastıklama tabakası sağlayan berrak bir sıvıdır.
Menenjit genellikle bir mikroorganizma CSF’yi enfekte ettiğinde ortaya çıkar. Bir enfeksiyon geliştiğinde, zarların veya meninkslerin şişmesini tetikler. Bakteriler ve virüsler, menenjite neden olan en yaygın patojenlerdir. Bununla birlikte, bulaşıcı olmayan durumlar, kanser ve bazı iltihaplı hastalıklar dahil olmak üzere meninkslerin şişmesine de neden olabilir. Spinal menenjit, menenjitin başka bir adıdır.
Herkes menenjite yakalanabilir, ancak bazı insanlar farklı menenjit türleri için diğerlerinden daha fazla risk altındadır. 5 yaşından küçük çocuklar ve bağışıklık sistemi zayıflamış kişiler, viral menenjit gelişimi için en yüksek risk altındadır. Bebeklerin bakteriyel menenjit riski diğer yaş gruplarına göre daha yüksektir. Bununla birlikte, genç yetişkinler, üniversite kampüsleri ve askeri üsler gibi kalabalık koşullarda yaşadıklarında da daha yüksek risk taşırlar.
Menenjit belirtileri
Menenjit genellikle şu şekilde kendini gösterir:
- Şiddetli baş ağrısı
- Kusma
- Yüksek ateş
- Boyun sertliği
- Işığa maruz kaldığında hassasiyet ve göz ağrısı
- Deri döküntüsü
Semptomlar küçük çocuklarda ve bebeklerde farklılık gösterebilir.
Menenjit türleri
Menenjite bakteri ve virüsler neden olabilir ve her iki türün de bazı ayırt edici özellikleri vardır. Meningokok hastalığı, erken çocukluk döneminde en çok bulaşıcı ölüm nedenidir.
Bakteriyel menenjit
Bakteriyel menenjit çok ciddidir ve tıbbi bir acil durum olarak tedavi edilmelidir. Tedavi edilmeden bırakılırsa bu ciddi beyin hasarına yol açabilir ve septisime neden olan kanı enfekte edebilir. En yaygın bulaşıcı bakteri Neisseria meningitidis bakterisidir.
Bununla birlikte, meningokok bakterisi olarak da bilinen bu bakteriye karşı başarılı aşılama ile vaka sayısı azalmıştır.
Bakteriyel menenjit en çok beş yaşın altındaki çocuklarda görülür ve genellikle bir yaşın altındaki bebeklerde yaşamı tehdit eder. 15 ila 19 yaş arası gençler arasında da yaygındır. Tüm vakaların yaklaşık % 15’i bakteriyel menenjittir ve % 25’i septisemi ile kendini gösterebilir. Vakaların % 60’ında her ikisi birlikte mevcut olabilir.
Viral menenjit
Viral menenjit, daha yaygın ancak daha az şiddetli menenjit türüdür. Semptomlar grip nöbetine benzer olduğu için vaka sayısını tahmin etmek zordur. Viral menenjit en çok çocuklarda görülür ve yaz aylarında daha yaygındır.
Menenjit kimlerde görülür?
Menenjit her yaş grubundan insanı etkileyebilir. Ancak bebekler, küçük çocuklar ve yaşlılar daha fazla risk altındadır. Viral menenjit, durumun en yaygın nedenidir.
Menenjite yakalanma riski en yüksek olan kişiler şunlardır:
- Beyinlerine başka bir patoloji için CSF şantları yerleştirilmiş olanlar
- Spinal prosedürlerin kullanımı (örneğin spinal anestezikler)
- Şeker hastaları
- Bakteriyel endokarditi olanlar
- Alkolizm ve karaciğer sirozu
- İntravenöz uyuşturucu kullanımı
- Böbrek yetmezliği
- Talasemi
- Kistik fibrozis
- Hipoparatiroidizm
- Splenektomi
- Orak hücre hastalığı vb.
Kalabalık ortamlarda da menenjit riskini artırır.
Önleme
Bazı aşılar, bazı bakteriyel menenjit türlerini önlemeye yardımcı olabilir. Çocuklara verilen Haemophilus aşısı (HiB aşısı) yardımcı olur. Çocuklara ve yetişkinlere pnömokok aşısı yapılır. Meningokok aşısı çocuklara ve yetişkinlere yapılır, bazı topluluklar meningokokal menenjit salgınından sonra aşı kampanyaları düzenlemektedir.
Meningokokal menenjiti olan kişilerle yakın temasta bulunan hanehalkı üyeleri ve diğerleri, enfekte olmayı önlemek için antibiyotik almalıdır.
Viral menenjit genellikle birkaç hafta içinde iyileşir, ancak bakteriyel menenjit agresif tedavi gerektirir.
Bakteriyel menenjitin antibiyotiklerle tedavi edilmesi, hastaneye yatırılması ve hatta yoğun bakım ünitelerine kabul edilmesi gerekir.
Meningokok hastalığı (menenjit ve septiseminin birleşimi) yaklaşık 10 vakadan birinde ölüme neden olur. Tedaviye rağmen, bazı çocuklarda bakteriyel menenjit geçirdikten sonra işitme kaybı gibi komplikasyonlar gelişebilir. Önleme, enfeksiyona karşı tam aşılarla yapılır.
