Difteri, boğazın yanı sıra cildi de etkileyebilen bulaşıcı bir bakteriyel hastalıktır. Boğaz enfekte olmuş ise, boğaz ağrısına hatta yapışkan birikintiler boğulmaya bile sebep olabilir. Cilt etkilenirse, enfeksiyona deri ve yaraların lekeli alanları (cilt difterisi) eşlik edebilir.
Difteri nasıl bulaşır?
Genç ebeveynler için difteri, uzak bir söylentiden biraz daha fazlasıdır. Ancak aşılar olmadan önce sıkıntılı bir rahatsızlıktı. 1990’ların başında Sovyetler Birliği’nde yaşanan büyük salgın gibi örneklerle gösterilmektedir. Toplumsal yapıların çökmesi nedeniyle nüfus genelinde aşılar yıllarca yetersiz kaldı. Sonuç olarak, yaklaşık 150.000 hasta ve 4.000’den fazla ölü ile bir salgın meydana geldi. Salgın ancak uluslararası yardımla kontrol altına alınabilmiştir. Difteri, bakterilerden kaynaklanır. Difteri bakterisi esas olarak damlacık enfeksiyonu ile bulaşır, örneğin hapşırırken, öksürürken veya konuşurken yayılır. Tropikal kuşakta daha sık görülen deri difteri hastalığında enfeksiyon doğrudan temasla gerçekleşir.
Difteri belirtileri nelerdir?
Difteri yaklaşık 2 ila 5 gün, nadiren 10 güne kadar, boğaz ağrısı, yutma güçlüğü ve artan ateş ile solunum yolu enfeksiyonundan sonra başlar. Ses kısıklığı, öksürük ve lenf düğümlerinde şişlik gibi hastalık belirtileri de vardır. Ayrıca burunda, boğazda veya nefes borusunda sıkıca yapışan kaplamalar oluşur. Boyun bölgesindeki şişlik o kadar şiddetli olabilir ki hava yollarını tamamen kapatır ve hastayı boğar.
Ek olarak, difteri bakterisinin zehri organ hasarına neden olabilir: örneğin kalp enfeksiyonları veya sinir felci. Bu nedenle hastalıktan şüpheleniliyorsa derhal antiserum ve antibiyotiklerle tedavi yapılmalıdır. Bugün bile yoğun tıbbi tedaviye rağmen hastaların yaklaşık yüzde 5 ila 10’u ölüyor.
Bakteriler açık bir yara ile karşılaştığında deri veya yara difterisi oluşur. Burada ülserler oluşabilir.
Difteri aşısı
Çok yüksek aşılama oranları sayesinde neredeyse hiçbir çocuk difteri geliştirmez. Ancak difteri aşısı önemlidir. Çünkü nüfus yeterince korunmazsa, difteri her an yeniden yayılabilir.
Difteriye karşı karma aşılama
Çocuklar için erken aşılama önerilir. İlk aşı mümkünse 2 aylıkken yapılmalıdır. Çocuk ikinci dozu 8 hafta sonra 4 aylıkken alır. Üçüncü ve son doz, yaşamın ilk yılının sona ermesinden kısa bir süre önce, 11 aylıkken verilir. Uzun süreli güvenilir koruma sağlamak için 2. ve 3. aşı dozları arasında en az 6 aylık bir aralık olmalıdır.
37. gebelik haftasından önce doğan prematüre bebekler, henüz tam olarak gelişmemiş bağışıklık sistemi ve 2, 3, 4 ve 11 aylık aşılar nedeniyle 3 + 1 şemasına göre aşılanmaya devam edilmelidir.
Aşı, beş ila altı yaşında, ardından dokuz ila 17 yaşında ve daha sonra her on yılda bir yenilenmelidir.
Difteri hastalığına karşı temel bağışıklamanın bir parçası olarak, bebekler genellikle altı kat aşı ile aşılanır. Difteri dışında bu aşı tetanoz, boğmaca, çocuk felci, Hib (Haemophilus influenzae tip b) ve hepatit B’ye karşı da aşılanmaktadır. Difteri, tetanoz, boğmaca ve muhtemelen çocuk felcine karşı daha sonraki güçlendirici aşılar genellikle kombinasyon halinde yapılır.
Altı kat aşının olası aşı reaksiyonları ve yan etkileri
Aşılama genellikle iyi tolere edilir. Çok yaygın bir aşılama reaksiyonu olarak, vücudun savunmasının uyarılması, enjeksiyon bölgesinde kızarıklığa veya şişmeye neden olur ve bu da ağrılı olabilir. Bazen yakındaki lenf düğümleri de şişer. Titreme, yorgunluk, baş ağrısı ve vücut ağrıları, sinirlilik veya mide-bağırsak şikayetleri gibi genel belirtiler de ortaya çıkabilir. Üst solunum yolu enfeksiyonları (bronşit) gibi 39 ° C’nin üzerinde yüksek ateş yaygındır. Bu tür aşılama reaksiyonları genellikle aşılamadan bir ila üç gün sonra azalır.
Yan etkiler çok nadirdir. Bireysel vakalarda, yani aşılanan 10.000 kişiden birinden azı, bebekler ve küçük çocuklar, sıcaklık artışı ile bağlantılı olarak ateşli bir nöbet geçirebilir. Hızlı ve sonuçsuz gerileyen bir başka nadir yan etki, çocuğun kaslarının gevşediği ve çocuğun tepkisiz olduğu, şok benzeri kısa bir durumdur. Aşının bileşenlerine alerjik reaksiyonlar mümkündür.
Kullanılan karma aşıya bağlı olarak aşılama reaksiyonları veya yan etkiler biraz değişebilir, ancak farklılıklar çok büyük değildir.
