Kafein, kahve, çay ve kakao gibi yiyecek ve içeceklerde doğal olarak bulunan hafif derecede bağımlılık yapan bir uyarıcıdır. Kafein ayrıca alkolsüz içecekler, enerji içecekleri, bazı sakızlar ve ilaçlarda katkı maddesi olarak kullanılır. Bu nedenle hamile ve emziren kadınların birden fazla kaynaktan kafein tüketmesi mümkündür. Hamilelikte kafein tüketimi dikkat edilmesi gereken durumlardan biridir. Aşırı tüketilmesi ciddi durumlara yol açabilir. Bu yazımızda hamilelikte kafein tüketimi hakkında birkaç konuya değineceğiz.
Hamilelikte kafein tüketimi neden sınırlandırılmalıdır?
Kafein plasentada serbestçe emilebilir, ancak plasenta veya fetüs tarafından parçalanamaz. Bu nedenle fetüsün maruz kaldığı kafein miktarı annenin tükettiği miktara çok yakındır.
Hamilelik sırasında yüksek kafein alımının (günde 400 mg’dan fazla) düşük yapma ve ani bebek ölümü sendromu riskini artırdığı araştırmalarda gösterilmiştir. Ek olarak, 2500 gebe kadında kafein tüketimini inceleyen yeni bir çalışma, günde 200 mg kadar düşük bir seviyede fetal büyüme üzerinde olumsuz etkileri olduğunu göstermiştir. Doğum ağırlığı üzerinde de olumsuz etkileri olduğu bilinmektedir.
Kafein ve fetal büyüme sorununun yanı sıra, çay gibi birçok kafein içeren yiyecekler, demiri emmeyi zorlaştıran önemli miktarlarda tanen içerir. Demir temel bir besindir, ancak insan vücudu sadece sınırlı miktarda demiri gıdalardan emebilir. Hamilelik sırasında demir ihtiyacı artar ve birçok hamile kadın yeterli miktarda demiri tüketmekte ve emmekte zorlanır. Hamilelik sırasında yetersiz demir, fetal büyümeyi olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle, diyetle alınan demirin emilimini azaltan faktörlerden (çay ve kahvede bulunan tanenler gibi) kaçınılmalıdır.
Hamilelikte kafein tüketimi ne kadar güvenlidir?
Tüm çalışmalar kafein ile fetüs üzerindeki olumsuz etkileri arasında bir bağlantı olduğunu bildirmemiş olsa da, kafeinin zararlı olabileceğini gösteren yeterli kanıt vardır. Bunu göz önünde bulundurarak, hamilelikte kafein tüketimi üst sınırı, hamilelik boyunca günde 300 mg’dan günde 200 mg’a düşürülmelidir.
Çoğu kadın, hamilelik sırasında doğal olarak kafeinli içeceklere karşı bir isteksizlik geliştirir. Ancak hamilelik planlayan kadınlara da, gerekirse kafein alımını günde 200 mg’ın altına düşürmeleri tavsiye edilmelidir. Bu içeceklerin şekerli veya alkollü içeceklerle değiştirilmemesine özen gösterilmelidir. Yani kafein içeren yiyecek ve içecekler en aza indirilmeli ancak sağlıksız alternatiflerle değiştirilmemelidir.
Emzirme sırasında kafein ne kadar güvenlidir?
Kafein anne sütüne serbestçe girmez ve anne sütündeki konsantrasyonlar, annenin kanında bulunanlardan daha düşüktür. Bununla birlikte, kafein erken doğan bebeklerden ve yeni doğan bebeklerden yetişkinlere göre çok daha yavaş atılır ve bazen kafein, anne sütüne geçerek bebeklerde sinirlilik ve zayıf uyku düzenine neden olabilir. Buna rağmen, orta düzeyde kafein alımı emzirme ile uyumludur ve günde 2-3 bardak kafeinli içecek (200-300 mg kafeine karşılık gelir) alımının herhangi bir yan etkisi olmadığı düşünülmektedir.
