Varisli damarlar genellikle bacaklarda görülen şişmiş ve bükülmüş damarlardır. Kadınların varisli damarlara sahip olma olasılığı daha yüksektir. Hamilelik, ileri yaş ve obezite, varis damar riskinizi artırabilir. Varisli damarlar genellikle ağrısızdır ve sağlık sorunlarına neden olmaz. Semptomlara neden olurlarsa veya bunların kaybolmasını istiyorsanız, doktorunuza tedavi için başvurmanız gerekir.
Varisli damarlar çok yaygın bir durumdur ve 10 yetişkinden üçünü etkiler. Genellikle kadınlar erkeklerden daha fazla etkilenme eğilimindedir.
Vücuttaki herhangi bir damar varis haline gelebilir, ancak en çok bacaklarda ve ayaklarda, gelişir. Bunun nedeni ayakta durmanın ve yürümenin vücudun alt kısmındaki damarlara ekstra baskı yapmasıdır.
Varis nedir?
Varisli damarlar mavi, kırmızı veya ten renginde olabilen bükülmüş damarlardır. Varis vücudun herhangi bir yerinde olabilir, ancak daha çok bacaklarda görülür. Varisli damarlar genellikle baldırların arka ve ön taraflarında veya ayak bilekleri, ayakların yakınında bacakların iç kısımlarında bulunur. Hamilelik sırasında uyluğun iç kısmında, alt pelvik bölgede ve kalçada varis oluşabilir.
Varisli damarlar ciddi bir tıbbi durum olarak kabul edilmez. Ancak rahatsız edici olabilirler ve daha ciddi sorunlara yol açabilir. Çok belirgin olduklarından, insanların kendilerini rahatsız hissetmelerine veya utanmalarına neden olabilirler.
Varisli damarlara ne sebep olur?
Varisli damarlar, damarlardaki yüksek kan basıncından kaynaklanır. Derinin yüzeyine yakın damarlarda varis oluşur (yüzeysel).
Kan, damarlardaki tek yönlü valflerle kalbe doğru hareket eder. Valfler zayıfladığında veya hasar gördüğünde damarlarda kan toplanabilir. Bu damarların genişlemesine neden olur. Uzun süre oturmak veya ayakta durmak, kanın bacak damarlarında birikmesine neden olarak damarlar içindeki basıncı artırabilir. Artan basınç nedeniyle damarlar uzayabilir. Bu, damar duvarlarını zayıflatabilir ve vanalara zarar verebilir.
Varis belirtileri nelerdir?
Varisli damarlar cilt altında koyu mavi, şiş ve kıvrık görünür. Bazı kişilerde herhangi bir belirti görülmez. Hafif semptomlar şunları içerebilir:
- Bacaklarınızda ağırlık, yanma, ağrı ve yorgunluk. Uzun süre ayakta durduktan veya oturduktan sonra belirtiler daha kötü olabilir.
- Ayaklarınızda ve bileklerinizde şişlik.
- Damar üzerinde kaşıntı.
Daha ciddi semptomlar şunları içerir:
- Bacak şişmesi.
- Uzun süre oturduktan veya ayakta durduktan sonra şişme ve baldır ağrısı.
- Cilt değişiklikleri, örneğin:
- Renk değişiklikleri.
- Kuru, incelmiş cilt.
- Enflamasyon.
- Açık yaralar, küçük bir yaralanmadan sonra kanayabilirsin.
Varisli damarlar yaygındır ve genellikle ciddi bir sorunun belirtisi değildir. Ancak bazı durumlarda varisli damarlar, derin ven trombozu adı verilen daha derin damarlarda bir tıkanıklığın işareti olabilir. Bu probleminiz varsa, bunun için tedaviye ihtiyacınız olabilir.
Hamilelik sırasında varisli damarlar olur mu?
Hamilelik sırasında, doğmamış bebeğinizi desteklemek için vücudunuza daha fazla kan pompalanır. Ekstra kan damarlarınızın büyümesine neden olabilir. Büyüyen rahminiz damarlara baskı uygular. Vajina ve kalça çevresinde varisli damarlar görünebilir.
Bazı kadınlar için doğumdan sonra varis küçülür veya kaybolur. Diğerleri için, varisli damarlar doğumdan sonra kalır ve semptomlar kötüleşmeye devam eder. Kadınlarda ayrıca her hamilelikte daha fazla varisli damar görülebilir.
Varis nasıl teşhis edilir?
Siz ayakta veya otururken doktorunuz bacaklarınıza bakacaktır. Ağrı dahil belirtileriniz hakkında size sorular sorabilir. Bazen doktor diğer sağlık sorunlarını belirlemek etmek için başka testler yapabilir.
Doktorunuz ayrıca aşağıdakilerden birini yapabilir:
- Ultrason. Bu test, vücudunuzun resimlerini oluşturmak için ses dalgalarını kullanır. Doktorunuz zayıflamış veya sızdıran valfler ve kan pıhtıları aramak için damarlarınızdaki kan akışını kontrol edebilir.
- Venogram. Damarlarınızdaki kan akışına daha yakından bakmak için bu testi yapabilir. Venogram, doktorunuzun veya hemşirenizin bacaklarınızdaki damarları görmesine yardımcı olmak için bir boya (“kontrast” olarak adlandırılır) kullanan bir röntgen türüdür. Venogram, kalp hastalığında sıklıkla kullanılan bir test olan bir tür anjiyogramdır. Bu test yalnızca doktorunuz büyük bir kan pıhtısı olabileceğini düşünürse kullanılır.
Varis tedavisi nasıl yapılır?
Varisli damarlar için özel tedavi, sağlık uzmanınız tarafından aşağıdakilere göre belirlenecektir:
- Yaşınız, genel sağlığınız ve tıbbi geçmişiniz
- Durumun kapsamı
- Belirti ve semptomlarınız
- Belirli ilaçlara, prosedürlere veya tedavilere toleransınız
- Durumun seyri için beklentiler
- Fikriniz veya tercihiniz
Semptom yoksa tıbbi tedavi gerekmeyebilir. Bununla birlikte, varisli damarlar bazen tedavi olmaksızın kötüleşebilir.
Tıbbi tedavi şunlardır:
- Bacakların yüksekte tutulması: Bir seferde yaklaşık 15 dakika boyunca ayaklarınızı kalp seviyenizin üzerine günde 3 veya 4 kez yükseltmeniz talimatı verilebilir. Uzun bir süre oturmanız veya ayakta durmanız gerekirse, bazen bacaklarınızı esnetmek (bükmek) kan dolaşımının devam etmesine yardımcı olabilir. Hafif ila orta şiddette varisli damarlarınız varsa, bacaklarınızı yükseltmek bacak şişmesini azaltmaya ve diğer semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir.
- Varis çorapları: Bu elastik çoraplar damarları sıkıştırarak kanın birikmesini engeller. Varis çorapları her gün giyilirse etkili olabilir.
- Skleroterapi: Skleroterapi, varisli damarlar için en yaygın tedavi yöntemidir. Varisli damarlara bir tuz (salin) veya kimyasal çözelti enjekte edilir.
- Termal ablasyon: Lazerler veya radyofrekans enerjisi, varisli damarları tedavi etmek için kullanılabilir. Bir kateter aracılığıyla bir varis damarına küçük bir lif yerleştirilir. Lazer veya radyofrekans enerjisi, varis duvarını tahrip eden ısıyı iletmek için kullanılır.
- Ameliyat: Bu, varisli damarları çıkarmak için yapılan bir ameliyattır.
- Mikroflebektomi: Küçük kesiklerden sokulan özel aletler varisli damarları çıkarmak için kullanılır. Tek başına veya damar sıyırma ile yapılabilir.
Evde egzersiz yapmak ve fazla kilo vermek gibi, sizi daha sağlıklı hale getirebilecek ve yeni varis oluşmasını engelleyebilecek adımlar vardır. Bu adımlar ayrıca ağrıyı ve rahatsızlığı gidererek bacaklarınızın daha iyi hissetmesine yardımcı olabilir.
