Çocuklarda kaygı ve korkular geçmediğinde sorunlar ortaya çıkabilir. Çocuğunuzun bundan kurtulmasını umarken, bazen tam tersi olur ve kaygı daha da büyür. Anksiyete, belirli bir durum veya şeyden sürekli, mantıksız bir korku olan bir fobi haline gelebilir. Korku, aşırı olduğunda fobiye dönüşür, hayali tehlikelere tepki olarak ortaya çıkar ve çocuğun hayatını etkiler. Çocuklarda fobi ile ilgili ebeveynlerin yapması gerekenleri ve detaylarını yazımızın devamında bulabilirsiniz.
Fobiler nelerdir?
Fobi, bir nesne veya durumdan sürekli, aşırı ve mantıksız bir korkudur. Çocukların %5’inin ve gençlerin %16’sının fobisi olduğu düşünülmektedir. Çocukların belirli şeylerden korkması çok normaldir, gelişimin doğal bir aşamasıdır. Çocuklar karanlıktan, köpeklerden veya doktora gitmekten korkabilir. Bu korkular, dünyayı nasıl anlamaya başladıklarının bir parçasıdır ve genellikle zamanla yok olacaktır.
Fobiler, çocuklar büyüdükçe genellikle daha şiddetli hale geldiklerinden günlük korkulardan farklıdır. Fobileri olan çocuklar ve gençler çoğunlukla korkularından utanırlar ve onları başkalarından, özellikle de akran gruplarından saklamaya çalışırlar. Çünkü aşırı tepki göstereceklerinden endişe ederler.
Bir fobiye sahip olmak, yaşam kaliteniz üzerinde çok gerçek bir etkiye sahip olabilir, özellikle de fobiniz günlük yaşamda mevcut olan bir şeyse. Çocuğunuz karanlıktan korkuyorsa, yatağa gitmek inanılmaz derecede zor olacaktır. Köpek fobisine sahip olmak, bir parka veya bir arkadaşın evine gitmeyi imkânsız hale getirebilir.
Fobi belirtileri nelerdir?
Hepimizin sevmediği, kaçınmaya çalışacağı nesneler veya durumlar vardır. Ancak fobisi olanlar, bunları kontrol edemedikleri çok şiddetli bir şekilde tepki gösterirler.
Fobisi olan çocukların belirtileri şunlar:
- Artan kalp atış hızı
- Terlemek
- Titremek
- Nefes darlığı
- Boğulma hissi
- Mide bulantısı
- Baş dönmesi veya baygınlık hissi
- Ölme korkusu
- Uyuşma
- Durumdan kaçmak
- Bir yetişkine sarılmak
- Ağlama veya öfke nöbetleri
Neden bazı çocuklarda fobi oluşur?
Fobilerin hem genetik hem de çevresel nedenlerle geliştiği düşünülmektedir. Bazı şeylerden korkmaya meyillimiz olabilir. Bu tepki, ilk insanların doğal meraklarını yatıştırmak ve onları güvende tutmak için bir hayatta kalma tekniği olarak dışa yansır. Fobilerin arkasındaki genetik nedenleri tam olarak anlamıyoruz ancak araştırmalar, fobilerin genellikle aile içinde olduğunu göstermiştir.
Fobiler farklı nedenlerle ortaya çıkar, ancak ilk yıllardaki kötü bir deneyim, bir durumdan güçlü bir korkuyla sonuçlanan bir düşünce modelini tetikleyebilir. Örneğin, çocuğunuz bir enjeksiyondan sonra hastalanırsa, sürekli bir enjeksiyon korkusu geliştirebilir. Zamanla kötüleşebilir.
Çocuklar ayrıca bir fobiye sahip olmayı öğrenebilirler. Örneğin, yakın bir aile üyesi örümceklerden korkarsa ve çocuk, örümceklerden birini gördüğünde çığlık atmasına tanık olursa, bu korkuyu da kendinde geliştirebilirler.
Çocuklarda fobi için ne zaman profesyonel yardım alınmalı?
Fobiler, ebeveynlerin psikologlardan yardım istemelerinin yaygın bir nedenidir. Çocuğunuzun endişesi veya fobisi varsa aşağıdaki durumlarda profesyonel yardım alın:
- Günlük yaşamlarına müdahale ediyorsa
- 6 aydan uzun sürerse
- Korku artışı devam ediyorsa
Çocuğuma fobide nasıl yardım edebilirim?
İlk adım olarak, çocuğunuz, ruh sağlığı konusunda uzman olan bir psikiyatrist ile yapılan değerlendirmeden yararlanabilir. Sadece bu değerlendirmeyle çocuğunuzun yaşadığı anksiyete belirtilerine göre değil, aynı zamanda en etkili tedaviyi bulmak için dikkate alınması gerekir. Çocuklarda fobi için başka altta yatan faktörlerin veya koşulların olup olmadığına da bakmak oldukça önemlidir.
