Çocuklarda dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB), çocuk 7 yaşına gelmeden başlar. Belirtiler genellikle bir çocuk okula başladığında fark edilir. 12 çocuktan birinde DEHB var. Erkeklerde kızlardan daha sık görülür. DEHB olan çocuklar zeki ve yaratıcı olabilir, ancak öğrenme veya davranışta zorluk çekebilirler.
Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) olan çocuklar için dikkat ve hiperaktivite sorunları sık ve şiddetlidir. Davranışları başkaları tarafından bu şekilde görülse de, “kötü” olmaya çalıştıkları için değildir. Bir şey onların hem evde hem de okulda yaşıtlarıyla yolunda gitmesini engelliyor olmasındandır.
Çocuklarda dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu nedir?
Çocuklarda dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, yaygın bir davranış bozukluğudur. Okul çağındaki çocukların yaklaşık yüzde onunu etkiler. Erkek çocuklara kızlardan daha fazla teşhis konulur. Ve doktorlar nedenini tam olarak anlamazlar.
DEHB, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunun kısaltmasıdır. DEHB olan gençlerin düşünmeden hareket etme eğilimi vardır. Yüksek bir enerji seviyesine sahip olma eğilimindedirler ve önlerindeki göreve odaklanmakta güçlük çekerler. Genellikle kendilerinden ne beklendiğini anlarlar. Ancak hareketsiz oturmaları, dikkatlerini vermeleri veya ayrıntılara odaklanmaları zor olduğundan, takip etmekte zorlanırlar.
Çocuklarda Dehb’e ne sebep olur?
Çocuklarda dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu’nun kesin nedeni bilinmemektedir. Ancak araştırmalar bunun genetik olduğunu gösteriyor. Beyin temelli bir sorundur. DEHB olan çocukların beyin kimyasalı (dopamin) seviyeleri düşüktür. Araştırmalar, DEHB olan çocuklarda beyin metabolizmasının, beynin dikkat, sosyal yargı ve hareketi kontrol eden kısımlarında daha düşük olduğunu göstermektedir.
Dehb için hangi çocuklar risk altındadır?
DEHB kalıtsal görülme eğilimindedir. DEHB olan çocukların çoğu ebeveynlerinin küçükken DEHB belirtileri vardır. Durum genellikle aynı ailedeki erkek ve kız kardeşlerde görülür. Erkeklerin, kızlara göre hiperaktif veya kombine tipte DEHB’e sahip olma olasılığı daha yüksektir.
Riski artırabilecek diğer şeyler şunlardır:
- Hamilelikte sigara ve alkol kullanımı
- Beyin yaralanmaları
- Düşük doğum ağırlığı
Çocuklarda dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu belirtileri nelerdir?
DEHB olan her çocuğun farklı semptomları olabilir. Dikkat etmekte güçlük çekebilir. Bir çocuk ayrıca dürtüsel ve hiperaktif olabilir. Bu semptomlar çoğunlukla birlikte olur. Ama biri diğerleri olmadan da olabilir.
DEHB’nin en yaygın belirtileri aşağıdadır.
Dikkatsizlik
- Yaşa göre kısa bir dikkat süresine sahiptir
- Başkalarını dinlemekte zorlanır
- Ayrıntılara girmekte zorlanır
- Dikkati kolayca dağılır
- Unutkanlık vardır
- Yaşa göre zayıf organizasyon becerilerine sahiptir
- Yaşa göre düşük çalışma becerisine sahiptir
Dürtüsellik
- Çoğu zaman başkalarını rahatsız eder
- Okulda veya sosyal oyunlarda sırasını beklerken zorlanır
- Cevabı beklemek yerine cevapları verme eğilimindedir
- Genellikle harekete geçmeden önce düşünmeden risk alır
Hiperaktivite
- Her zaman hareket halinde görünürler, bazen hareket dışında net bir hedef olmadan koşar veya tırmanırlar
- Beklendiği zaman bile koltukta oturmakta zorlanır
- Koltuktayken elleriyle kıpır kıpır oynar
- Çok konuşurlar
- Sessiz aktiviteler yapmakta zorlanır
- Bir şeyleri defalarca kaybeder veya unutur
- Herhangi bir görevi tamamlamadan bir görevden diğerine geçer.
Bu belirtiler diğer sağlık veya davranış sorunları gibi görünebilir. Bu semptomların çoğunun, DEHB’i olmayan çocuklarda ve gençlerde olabileceğini unutmayın. Teşhiste anahtar rol, belirtilerin çocuğun evde ve okulda nasıl etkilediğidir.
Çocuklarda dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu nasıl teşhis edilir?
Bir çocuk doktoru, çocuk psikiyatristi veya akıl sağlığı uzmanı DEHB’i teşhis edebilir. Bunu yapmak için ebeveynler ve öğretmenlerle konuşacak ve çocuğun davranışını izleyecektir. Teşhis ayrıca fiziksel, sinir sistemi ve zihinsel sağlık testlerinin sonuçlarına da bağlıdır. Diğer sağlık sorunlarını dışlamak için bazı testler kullanılabilir.
Çocuklarda dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu nasıl tedavi edilir?
Tedavi, çocuğunuzun semptomlarına, yaşına ve genel sağlığına bağlı olacaktır. Ayrıca durumun ne kadar şiddetli olduğuna da bağlı olacaktır.
Çocuklarda dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tedavisi şunları içerebilir:
- Psikostimülan ilaçlar. Bu ilaçlar beyindeki kimyasalların dengelenmesine yardımcı olur. Beynin odaklanmasına yardımcı olur ve DEHB’nin başlıca semptomlarını azaltabilir.
- Uyarıcı olmayan ilaçlar. Bunlar, çocuklarda dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu semptomlarını azaltmaya yardımcı olabilir ve daha iyi sonuçlar için genellikle uyarıcı ilaçlarla birlikte kullanılır.
- Ebeveynler için davranış yönetimi eğitimi. DEHB olan çocukların ebeveynliği zor olabilir. Aile içinde stres yaratan zorluklara neden olabilir. Ebeveynler için davranış yönetimi becerilerindeki sınıflar, tüm aile üyeleri için stresi azaltmaya yardımcı olabilir. Bu eğitim genellikle ebeveynden ebeveyne desteği teşvik eden bir grup ortamında gerçekleşir. Davranış yönetimi teknikleri, bir çocukta okul çalışmalarını tamamlama gibi hedeflenen davranışları geliştirme eğilimindedir.
- Diğer tedaviler. Kendi kendine yönetim, eğitim programları ve çocuğunuzun okulu aracılığıyla yardım alınabilir.
