Boğmaca oldukça bulaşıcı bir bakteriyel enfeksiyondur. Boğmaca, öksürme ve hapşırma ile kolayca yayılır ve esas olarak solunum sistemini (akciğerleriniz gibi nefes almanıza yardımcı olan organlar) etkiler.
Boğmaca, özellikle bebekler ve küçük çocuklar için çok ciddidir. Boğmaca zatürreye, nöbetlere, beyin hasarına ve ölüme neden olabilir. Boğmaca geçiren bir yaşından küçük bebekler hastaneye kaldırılabilir ve hatta ölebilir.
Okul çocukları ve ergenler başka bir öğrenci veya arkadaş tarafından enfekte olma eğilimindedir. Pek çok bebek bunu büyük kardeşlerinden veya ebeveynlerinden, genellikle tam aşılanacak yaşa gelmeden kapar. Bağışıklık zamanla azalır, bu da tüm yetişkinlerin bebekler için potansiyel bir enfeksiyon kaynağı olduğu anlamına gelir.
Boğmaca olan bir kişinin, öksürmeye başlamadan önceki haftadan öksürüğün başlamasından üç hafta sonrasına kadar bulaşıcı olma olasılığı yüksektir.
Boğmaca belirtileri nelerdir?
Boğmacanın semptomları yaşınıza bağlı olarak farklılık gösterir. Bebekler ve küçük çocuklar, yemeyi, içmeyi, nefes almayı veya uyumayı zorlaştıran şiddetli öksürük nöbetleri geçirebilirler. Bazı bebekler nefes alamadıkları için maviye dönebilir. Hiç öksürmeyebilirler ama nefeslerinde hayati tehlike oluşturan duraklamalar olabilir. Daha büyük çocuklarda ve yetişkinlerde sadece burun akıntısı ve düşük ateş olabilir, ardından birkaç hafta veya ay sürebilen ve genellikle geceleri daha kötü olan kalıcı bir öksürük izler. “Boğmaca” adı, birçok bebeğin veya çocuğun öksürürken sonra hava almaya çalışırken çıkardığı sesten gelir. Boğmaca geçiren herkesin “boğmaca” sesini çıkarmadığını bilmek önemlidir. Boğmacanız olup olmadığını anlamanın en iyi yolu doktorunuza görünmektir. Belirtiler genellikle boğmacaya maruz kaldıktan 5 ila 21 gün sonra başlar.
Boğmaca nasıl teşhis edilir?
Doktorunuz belirtileri size soracak ve fizik muayene yapacaktır. Diğer sağlık sorunlarını ortadan kaldırmak için göğüs röntgeni veya kan testleri gibi testler isteyebilir. Bazen boğmacayı teşhis etmek zor olabilir çünkü öksürük atakları arasında sağlıklı görünebilirsiniz. Doktorunuz burundan bir mukus örneği alabilir ve boğmacaya neden olan bakteriler için test yaptırabilir.
Boğmaca tedavisi
Boğmaca yaklaşık 10 gün antibiyotikle tedavi edilir. Antibiyotikler boğmaca enfeksiyonunun yayılmasını durdurabilse de, öksürüğün kendisini önleyemez veya tedavi edemez.
- Erken bir aşamada verilirse, antibiyotikler boğmaca semptomlarını hafifletmeye ve başkalarına yayılmasını önlemeye yardımcı olabilir.
- Daha sonraki bir aşamada verilirse, antibiyotikler hastalığın seyrini kısaltmayabilir. Yine de başkalarına yayılmasını önleyecekler.
Çoğu genç ve yetişkin genellikle boğmacadan sorunsuz bir şekilde kurtulur, ancak boğmaca geçiren 1 yaşın altındaki bebeklerin yaklaşık yarısının hastanede tedavi görmesi gerekir. Bu bebeklerin çoğu, nefes alma sıkıntısı yaşar veya zatürreye yakalanabilir. Dehidrasyonu önlemek için hastanede yatan çocukların oksijen alması ve sıvı verilmesi gerekebilir.
Boğmaca nasıl önlenir?
Bebekler için en iyi korunma, annelerinin hamilelik sırasında aşılanması ve ardından bebeğe 6 hafta, 3 ay ve 5 ayda zamanında aşı yapılmasıdır. Çocuklar dört yaşında ve 11 yaşında güçlendirici aşılarla daha da korunmaktadır.
Hamile bir kadın boğmacaya karşı aşılanırsa, plasentadan geçecek yüksek düzeyde antikorlar (hastalığa özgü koruyucu proteinler) geliştirir. Bunlar, bebeğin kendi üç doz aşısını yaptırana ve kendi uzun vadeli korumasını sağlayana kadar, yeni doğanın ilk birkaç ayı boyunca şiddetli boğmacadan korunmasına yardımcı olur. Bir boğmaca aşısının takviye dozu, her gebeliğin ikinci üç aylık döneminden itibaren kadınlar için ücretsizdir ve 16 haftadan itibaren, tercihen ikinci üç aylık dönemde, ancak doğumdan en az iki hafta önce uygulanması önerilir.
