Adet sancısı (Dismenore) dönemlerle ilişkili ağrıdır. Uterusun ağrılı kasılmalarına veya üreme organlarının herhangi bir hastalığına bağlı olabilir.Özellikle ergen kızlarda çok yaygın bir durumdur. Adet sancısından muzdarip kadınlar, dönemleri sırasında evde ve işte oldukça zorlanabilirler. Adet kramplaır çok yaygındır. Ortalama her 4 kiadından yaklaşık 3’ü, dönemlerinden hemen önce veya adet dönemi sırasında kramp yaşadığını bildirmektedir.
Adet sancısı nedir?
Adet döngüsünün başlamasından hemen önce ve dönemlerde şiddetli karın ağrısına adet sancısı denir. Adet krampları, bir kadının alt karnında, adet dönemi başladığında veya hemen öncesinde ortaya çıkan ve iki ila üç gün devam edebilen ağrılardır. Hafif ya da keskin olabilirler. Belirtileri normal bir rahatsızlıktan, aktivitelere müdahale eden şiddetli ağrıya kadar değişebilir. İki tip sancı karşımıza çıkar:
Primer sancı:
Şiddetli uterus kasılmalarından kaynaklanan en yaygın tiptir. Genellikle gençlerde ilk adet döngüsü ile başlar ve her ay tekrarlanabilir. Bir bebek doğurduktan sonra veya yetişkinlikte durabilir.
Ağrının şiddeti kadınlar arasında değişir ve 24-72 saat sürebilir. Ağrı genellikle midede, sırtta veya uyluk bölgesinde görülür. Ayrıca idrara çıkma, bulantı ve kusma sıklığında bir artış görülebilir.
İkincil sancı:
Bu ağrı türü kadınlarda yaşamın sonraki aşamalarında başlar ve ilk adet döngüsünde ortaya çıkmaz. Bu tür ağrının nedeni, üreme sistemindeki endometriozis veya fibroidler gibi herhangi bir bozukluktur.
Ağrı çok şiddetlidir ve adet döngüsünün başlamasından önce başlar, regl dönemi boyunca devam eder hatta dönemlerden birkaç gün sonraya bile uzayabilir. Bu ağrı türü esas olarak midede ve sırtta görülür. Kusma veya ishal gibi başka semptomlara neden olmaz.
Adet sancısı neden olur?
Birincil adet krampları, uterusunuz adet kanını itmek için kasıldığında ortaya çıkar. Döngününüz boyunca doğal olarak meydana gelen hormonal değişiklikler ağrıyı artırabilir. Progesteron ve östrojen hormonları arasındaki dengesizliklerin adet kramplarını kötüleştirdiği düşünülmektedir. Prostaglandinler adı verilen hormon benzeri kimyasalların fazlalığı olduğunda uterus spazmlara girer ve krampları ortaya çıkabilir. Bazı çalışmalar, kramplı bir kadının adet kanında alışılmadık derecede yüksek bir prostaglandin F2 alfa seviyesine sahip olduğunu göstermiştir.
Belirtileri nelerdir?
Bu durumun belirtileri bireyler arasında farklılık gösterir ve aynı zamanda sancı tipine bağlıdır. Yaygın semptomlardan bazıları şunlardır:
- Karında, bacaklarda veya sırtta şiddetli ağrı ve kramplar
- Midenin alt kısmında rahatsızlık
- Dönemlerde şiddetli kanama
- Mide bulantısı
- Kusma
- Baş ağrısı
- Baş dönmesi
- İshal
- Genel halsizlik veya yorgunluk
Adet sancısına ne iyi gelir?
Anti-enflamatuar ilaç bir seçenek değilse veya ek rahatlama gerekiyorsa, aşağıdaki yöntemler adet kramplarını hafifletmeye yardımcı olabilir:
- Pelvik bölgesine sıcak su torbası koymak
- Sırt ve alt karın bölgesine masaj yapmak
- Egzersiz yapmak, özellikle bir dönemin başlangıcından önce
- Tiamin (B1 vitamini-günlük 100 mg)
- Az yağlı vejetaryen diyet
- Kalsiyum (günlük 1.200 mg)
Adet sancısı için ağrı kesici ilaç kullanılır mı?
Ağrılı adet kramplarını hafifletmenin en iyi yolu, anti-enflamatuar bir ilaç almaktır. İbuprofen ( Advil , Motrin ), ketoprofen ( Orudis ) ve naproksen ( Aleve , Naprosyn ) reçetesiz temin edilebilir. Bunlar prostaglandinlerin etkilerini engellemede etkilidir.
- Bu ilaçlar menstruasyon başlamadan önce alınırsa daha iyi etki eder. Bunlar ağrıyı hafifletmezse, başka bir tane deneyin, çünkü bu ilaçlar herkeste aynı şekilde çalışmaz.
- Bunun gibi anti-enflamatuar ilaçlar mideye dokunabilir. Böbrek veya mide problemleri (ülser veya reflü gibi) rahatsızlığınız varsa, bu tür ilaçlara başlamadan önce doktorunuza danışın.
- Hormonal doğum kontrolüne başlamak, adet kramplarını kontrol etmek veya durdurmak için başka bir seçenektir. Bu bir hap, enjeksiyon, transdermal veya hormon içeren bir RİA olabilir. Bu yöntemler, ağrıya neden olan adet akışını azaltabilir veya ortadan kaldırabilir.
Genellikle adet sancısını bir şekilde ortadan kaldırmak mümkündür. Anti-enflamatuar ilaçlar % 80 etkilidir. Hormonal doğum kontrolü ağrıyı % 90 oranında azaltır. Adet sancısı ayrıca bir kadının yaşı ilerledikçe azalma eğilimindedir. Bazı kadınlarda ise ilk hamileliğinden sonra kramplar kaybolabilir.
